Он цагийн явцад

Хүн гэдэг их сонин шүү. Нэг л мэдэхэд цаг хугацаа хэр их өнгөрснийг ч анзаарахгүй маш хол явчихсан байдаг. Би л гэхэд анх дунд сургуулийнхаа босгыг алхаж байсан тэр өдрөө маш тодхон санадаг. Тэр үед үлдсэн дурсамжууд дэндүү олон байдаг ч байж магадгүй. Харин ахлах ангийн дурсамжаа бол түүнээс ч илүү ихээр санана. Хөгжилтэй явдлууд жаргалтай мөчүүд гээд бүгдийг нь л саяхан юм шиг бодож явдаг. Гэтэл одоо эргээд харахад тэртээх өдрүүд минь хэдэн өдрийн өмнөхөөр биш нилээд хэдэн жилээр яригдахаар болсон байх юм. Зарим кинонд гардаг шиг 7 хоног нэг газар байж байгаад буцаад очиход 7 жил өнгөрчихсөн байдаг шиг эргээд өнгөрүүлсэн амьдралаа бодоход мөн ч хурдан юм даа.

Түүнээс гадна хүмүүс өөрийгөө яаж өөрчлөгдөж байгааг анзаарахгүй яван явсаар нэг л мэдэхэд л урьдын өдрүүдээсээ бага багаар өөрчлөгдсөөр байдаг. Хүрээлж буй хүмүүс, найз нөхөд, боддог бодол хийж байгаа зүйлс гээд бүгд бага багаар өөрчлөгдөнө. Ингээд бодоход нэг бодоход гоё мөртлөө нэг бодоход ямар нэг гайхмаар зүйл болоод ч байгаа юм шиг. Би л гэхэд багадаа үнэхээр хүмүүсийг хашраасан аймар сахилгагүй хүүхэд байсан гэдэг. 1 ч юм уу 2-той л байсан байх. Тийм байхдаа хүнд тэврүүлэхээрээ ёстой тэр хүнийхээ гарыг чилээд бүр хүндхэн юм даахаа больтол нь үсэрч цовхроод л орилж чарлаад л тас тас хийтэл байнга инээгээд л тийм нэг дайсан байсан гэж манайхан ярьдын. Одоо тэрнээс надад тийм байсан гэж бодохоор их сонин санагдаад байдын. Магадгүй тийм байсан гэж болохоор ганц юм нь инээд л үлдсэн байж магадгүй. Инээхээрээ ёстой зогсохгүй инээгээд л байдаг. Миний тэгж их сахилгагүй байсан гэдгээ мэддэг ганц л дурсамж надаа байдаг. Бэлтгэл ангид ордог жил л дээ. Ээжтэй цуг сургуулиа тараад хойд талын цэцэрлэгээр гараад харихаар явж байлаа. Тэгтэл цэцэрлэгийн хананд байдаг шатруу гарч үзмээр санагдаад байж сууж болдоггүй. \хэхэ тэгэхэд намхан байсан болохоор өндөр дээрээс харах их дуртай байсан юм байлгүй\ Тэгээд ээжид би тэр шатруу хурдан авирч гараад ганцхан сургуулийнхаа хашааг ямар харагдаж байна харчихаад буугаад ирнэ ээ гээд ээжээс баахан гуйж гарлаа. Ээж ч намайг айлгах гээд багш нар чинь сургуулийн чинь захиралтай гараад ирвэл яах юм бэ тэгээд л сургуульдаа оруулахгүй хөөчихнө шдээ гэдэг байгаа. Би ч тэрийг нь нэг их тоохгүй чинийхээ хажуугаар өнгөрөөж орхисон юм даг. Нүдэнд шат л харагдаад юун тэр багш энэ тэр мантай. Хичээл тарчихсан юм чинь багш гэдэг хүн байдгийг ч мартчихсан байсан биз хэхэ. Тэгээд ээжээс арай гэж зөвшөөрөл аваад шат руугаа гараад ёстой сайхан харчихаад сэтгэл хангалуун "ээжээ" гээд ээжийг дуудаал инээж байсан чинь сургуулийн захирал, ахлах ангийн хичээлийн эрхлэгч, бага ангийн хичээлийн эрхлэгч нар манай сургуулийн хамаг л сайн багш нартай гараад ирдэг байгаа. Би ч тэндээ тэр чигтээ бараг л хөшчихлөө. Тэгтэл дөнгөж бэлтгэл ангидаа 2 дахь өдрөө сууж байсан намайг хичээлийн эрхлэгч энэ Ундармаагийн ангийн дэлчгэр шар дандаа үймүүлж явна шүү гээд аймар муухай бүдүүн хоолойгоор загнаж байсан сан. \Эмэгтэй хүн байж өндөр бүдүүн бас бүдүүн хоолойтой аймар эмэгтэй байж билээ. Ахлах ангийхан хүртэл багаасаа тэрний гараар дамжсан болохоор бас ч үгүй эмээдэг байсан юм билээ.\ Тэгээд тэрнээс хойш ээж намайг үгэнд орсон чинь дээр шүү гэдэг болсон юм. Юм л бол тэр өдрийг ярьдаг байсан байх аа хэхэ. Тэгж нэг хөглөж байж ээ. Дараа нь бас 3-р ангидаа сурлагаараа нилээд гайгүйчүүдийнхээ дунд ордог болчихсон байлаа. Тэгээд салаан дарга ч билүү нэг юм болчихсон юм аа. Тэгсэн чинь тэд нар нь багшийг байхгүй хооронд ангийхныгаа чимээгүй суулгах ёстой хүмүүс л гээд ойлгочихсон. Тэгээд тэр үед ангидаа том биетэй байсан 3 бандиар салаан дарга тавьчихсан 3лаа жаал мангартдаг байж билээ. Босоод үймүүлж байгаа хүүхдүүдийг томоотой суулгах гэж бөөн юм болоод л. Яс юман дээрээ тэрнээс нь болж бөөн шуугиан болдог байсан байх аа. Чи суу, чимээгүй юм аа хий гээд шивнээд байхгүй нь тодорхой. Тэгээд л орлилдож гардаг байсан биз. хэхэ 

За тэгсэн чинь 9-р ангид сурч байснаа бодохоор зүгээр л ёстой аймаар номын болцон байдаг байгаа. Өглөө 8-с хичээл ороол 1:10 гэж тарна. Цайгаа уучихаад 2-с олимпиадын бэлтгэлдээ сууна. 4 гэж тараад Батзаяа багштай Бэст-рүү гараад алхчихна даа. 6 цагаас англи хэлний хичээл ордог байл уу даа. Тэгээд л өвөл зунгүй 11-с IT парк руу алхана шүү дээ. Баахан юм яриад л инээлдээд л алхчихдаг байж билээ. Тэгээд орой гэртээ 10 гэж харьна. Хоолоо идчихээд л шууд унтахгүй бол ядардаг байсан байх аа. Ямар ч байсан тиймэрхүү юм болоод 12 хавьцаа л унтана. Даалгавар хийнэ гэвэл тэр үед миний хувьд англи хэл, тоо хоёрын даалгавар л байдаг байсан. Бусдыг нь бол сургууль дээр болгочихдог байсан юм шиг байгаан. Тэгээд шалгалт дөхөхөөр нь анги дээрээ тооны хичээл дээрээ жоохон юм харж байгаад өгчихдөг байсан байхаа. Гол нь хичээлийн цагаар юм аа ойлгочихдог байсан болохоор бодох хичээл дээр гайгүй байсан. Харин уран зохиол мэтийн хичээлийг бол бараг худлаа гайгүй сурдаг нэрээрээ л болгодог байсан байх. За тэгээд иймэрхүү л завгүй сурагч болчихсон байж ээ. Тэгээд багшийн зуны сургалтанд сууна аа. Харьж хоол ундаа хийчихээд харанхуй болтол сагс тоглоод л сайхан байж дээ зундаа бол. Сагсанд бол нугасгүй дуртай байсөөн. Завгүй гээд байдаг байсан мөртлөө яаж ийгээд л зааланд тоглочихтойгоо л байсан. 7 хоногтоо бараг 1 удаа тоглодог байсан байх шүү.

Ингээд бодоход хүн гэдэг хаана, хэнтэй, юу хийж байгаагаасаа шалтгаалаад түүнээ дагаад зохицон хувирч байдаг бас сонин шүү. Нэг л мэдэхэд би одоогийнхоосоо бас л өөр болчихоод сууж байх болов уу???

Алдагдсан боломжийн өртгөө тооцвол

Гэнэт явж байгаад нээрээ нэг юм бодож үзлээ. Ер нь их сургуульд хүмүүс яах гэж ийм ихээр сураад байгаа юм бол оо гэж. Бараг л ерөнхий боловсролыг эзэмшиж байгаа шиг л төгссөн болгон нь их дээд сургуульд ордог. Уул нь удирдах албан тушаалтнууд нь л сурвал болж байгаа юм шиг. За бас удирдах ч арай биш юм аа. Ер нь бол дээд боловсролтой хүмүүсийн энэ нийгэмд хийх юм чинь 50% ч хүрэхгүй л байх гэж би боддог ш дээ. Харин мэрэгжилтэй ажилтнууд л одоо манайд дэндүү их хэрэгтэй байгаа байх. За энэ ч яахав хамгийн гол миний бодсон зүйл юу вэ гэвэл их сургуульд сурах төлбөр бас сурах 4 жилдээ бид ямар их зардал гаргаж байгаа болон энэ мөнгө хугацаагаар юу хийж амжуулж болох вэ л гэж? Бас л бодууштай л юм байна лээ. Жишээ нь би л гэхэд хэдэн төгрөг зарчихаад сууж байгаагаа бодъё л доо. 890+2550+600=4040 мянган төгрөг болж байна. Бас дээр нь 3 жилийг ардаа үлдээчихсэн байна. Энэ хугацаанд би нэг ажилд ороод ажилласан гэж бодвол жилд 1000000 төгрөг авна гэж бодоход л 3 сая болно. Ингээд бодохоор 7 сая төгрөгийг би боловсролдоо зориулж байгаа юм байна. За тэгээд 4-р курс төгсөх энэ тэр гээд зардлаа тооцоход 10 сая төгрөх болох юм байна. Би тэгвэл энэ 10 сая төгрөгөөр юу хийж болох байсан бол? Ер нь миний үеийнхэн 10 сая төгрөгтэй байсан бол юу хийцгээх байсан бол? Их сургууль төгсөөд зарим нь ажилд орж чаддаггүй. Бас цалин багатай, мэргэжлээрээ ажиллаж чаддагүй гээд асуудал зөндөө байдаг. Харин их сургуульд сурахын оронд арай өөр зам сонгосон бол яах байсан бол? Өдийд өөрийн гэсэн хэдэн дэлгүүр ч юм уу жижиг хөнгөн үйлдвэртэй болчихсон байхыг хэн үгүйсгэх вэ. Давгүй машин унаж амьдралаа под хийтэл нь аваад явчихдаг, аав ээждээ өсгөж хүн болгосон ачийг нь бага ч болов хариулаад эхэлчихсэн ийм сайхан дүр зураг надад харагдаж байхын. За харин мэргэжилтэй ажилтан бэлтгэх сургуульд суралцсан бол хэдийн 4 жил нь нээх ялгаагүй байдлаар өнгөрөх ч гарах үр дүн бол эрс өөр. Төгсөөд гарахад л дажгүй этгээд болоод гарахад өндөр цалин сайхан нөхцөл амлаад уралдаад л ажилд авна гэж бодож байна. Дээр нь сургалтын төлбөр энэ тэр гэж эцэг эхээ махлахгүй өөрийнхөө хэмжээнд хөөрхөн мөнгө юм сурсныхаа төлөө авна гэж байгаа. Ингээд бодохоор энэ баахан чанаргүй их дээд сургуулиудын үүд хаалгыг бариад оронд нь сургалт сайтай коллежуудыг барих хэрэгтэй. Ингэвэл удирдагч болон гүйцэтгэгчид аль аль нь чанаржина гэж бодох юм.

Том болжийна аа.

За ингээд л нэг мэдэхэд 3-р курсын оюутан гээд явж байна гэж бодохоор сонин ч юм шиг сайхан ч юм шиг бас аймар ч юм шиг тийм нэг сонин мэдрэмж төрдөг юм байна. Гэхдээ ямар ч байлаа гэсэн энэ жил бол миний хувьд маш чухал жил гэдэг нь ойлгомжтой. Ерөнхийдөө мэргэжлийн чиглэлийн хичээлүүд одоо л орж хэн нь хэн болох гээд байгаа цаашдын чиг хандлага маань тодорхойлогдох гээд байгаа юм байна л даа. Харин миний энэ жил хийнэ гэж бодож байгаа зүйл зөндөө их байна аа. Хамгийн наад зах нь нэг эрдэм шинжилгээний хуралд гоё сонирхолтой сэдвээр оролцоод нэг тиймэрхүү эрдмийн ажлын амтыг амтлаад үзчих хэрэгтэй байгаа юм. За цаашлаад их сургуульд сурах зүйлийнхээ талыг ингээд дүүргэчихсэн гэж бодохоор дэндүү чамлалтай ч юм шиг. Тийм болохоор энэ бүгдийг нөхөж өөрөө өөртөө уур хүрэхээргүй байхын тулд надаас ихээхэн зүйлийг энэ жилийн хугацаанд шаардаад байгаа болж таарч байна. Миний хувьд хамгийн сэтгэл хангалуун байгаа зүйл маань юу вэ гэвэл энэ бүгдийг хийх хүсэл эрмэлзэл минть оргилон буцалж байгаа явдал юм. Урам зоригоор дүүрэн байхад би ямар ч зүйлийг хийх тийм их эрч хүч надад байх болно гэдгийг би мэдэж байна. Ингээд хичээгээд байдаг хэрэг ээ. Чадах бүхнээ энэ жил туршаад үзнээ хөөөө.