Би философийн хичээл яагаад их сургуульдаа үзэж байгаагүй юм бол оо? Аавын уншаад байдаг номнуудыг хараад, бас ааваар энэ талаар яриулж байхдаа, бас баахан юм аавд бичиж өгч байхдаа их л сонирхоод дундаас багахан ч болов юм авч үлдэх юм сан гэж боддог байж билээ. Тэгсэн баахан завгүй явсаар байгаад нөгөө сонирхоод байсан юмаа үзэж амжаагүй нэг мэдсэн төгсчихсөн байсан. Баахан хэрэгтэй, хэрэггүй хичээл үзээд л байсан. Гэтэл яг хэрэгтэй хичээлүүдийг нь нэг багцад оруулаад би дахиад үзнэ гэхээр нэмэлт мөнгө, бас амжихгүй байхад дахиад цаг зарах болоод байсан байх аа. Тэгээд л үзэхээ больчихсон байх бодоод байхад. Харин Философийн оронд Монголын түүх үзсэндээ одоо ч баярладаг л даа.
Энэ тал дээр би үнэхээр харанхуй явж байсан нөхөр байна лээ шүү. Дээр нь бас Монгол хэл ч бас үнэхээр муутай гэдгээ одоо л мэдэж байна. Уул нь өөрийгөө нэг их голдоггүй байлаа. Бага ангийн маань багш Монгол хэлний багш байсан болоод тэр үү энэ хичээлийг их л сайн заадаг байсан. Тухайн үедээ тэгээд алдаагүй бичихийг л хэлээ сурчихлаа гэж ойлгодог байж дээ. Тэгээд энэ чигтээ төөрөлдөж явсаар дунд сургуулиа төгссөн дөө хөөрхий. 11-д ороод Монгол хэлний багш мэдлэгтэй хүн байсан ч тэрийгээ бусдад ойлгуулах, заах авьяас үнэндээ л багшид минь байгаагүй дээ. Настай хүн байсан болохоор үнэн уламжлалт сэтгэхүйтэй. Ямар ч шинэлэг зүйл байхгүйн дээр ааштай гэж жигтэйхэн байсан даа. Хүүхэд болгоны дургүй багш гэж байдаг даа. За яг л тэр тодорхойлолтонд бүрэн нийцсэн хүн байсан байх. Намайг загнаад, муухай аашлаад байдаггүй байсан ч би лав хичээлд нь дургүй байсан. Хөөрхий муу Сэргэлэн багш минь уул нь настай, дээр үеийн сургалтаар хүмүүжсэн, юм үзсэн хүн байсан болохоор жинхэнэ юм сурахаар л хүн байж дээ гэж одоо бодох юм. Хаха гэхдээ 10 жилийн бацаанууд тэр үед яг л тийм юм бодож харагдана даа. Амнаас нь гарч байгаа үг бүрийг нь л чихний хажуугаар өнгөрөөгөөд байхаар өнөө багш маань ч хүртэл уурлана биз дээ. Тэгээд л бид нарыг ч нэг их тоохоо больсон байх. Бид нар ч тэгэс ингэс гээд л хичээлийн цагаа өнгөрөөдөг байж билээ. Гол нь багшийгаа би одоо юунд буруутгаж байна вэ гэвэл бид нарын тэнэгийг ойлгуулж өгч чадаагүйд нь л буруутгаж байна. Жишээ нь физикийн багш хичээлээ ямар зарчмаар заадаг байсныг хожим би уулзаж ярьж сууж байхдаа сонссон. Хүчээр толгойд нь юм шахах гэж оролдохын оронд яагаад чи энийг сурах ёстой вэ? Сурахгүй байснаараа чи юу мэдэхгүй алдаж байгаа вэ? гэдгийг тайлбарлаж амьдрал дээр энэ хичээлийн энэ зүйл ингэж алхам бүрт чинь тохиолдож байна. Утга учир нь ийм шүү дээ гээд л ёстой сэнхрүүлээд өгч байгаа юм чинь. Гол нь өөрөө зааж байгаа зүйлдээ дуртай, хүсэл эрмэлзэл дүүрэн сайхан заадаг байсан шүү багш маань. Даанч удалгүй нөгөө өвчин гараад зурагтаар баахан хичээл заахад манай багшаар физик заалгаад тэрнээс хойш манай 11-ийн цалин үнэхээр багадаад, мэдлэг, чадварыг нь зүй ёсоор үнэлдэг газар луу яваад өгсөн дөө. Гэвч хүлээж авах чадвартай сайн хүүхдүүдэд хичээлээ зааж байгаа эсэхэд нь би эргэлздэг л юм.
За тэр ч яахав бүүр хадуураад явчихлаа. Гүн ухаан ярьж яваад физик болоод төгсөх шив. Гэхдээ л энэ гүн ухаан гэдэг чинь одоо миний харанхуй төөрөөд ч байгаа юм шиг энэ сонин байдлыг арилгаж өгөх нэг арга байх гэж бодоод байгаа. Нэг л бүдэг бадаг, сааралтсан энэ байдлаас яаж гаръя даа байз. Юм уншиж, бодож, эргэцүүлэх л хэрэгтэй болов уу даа.
